Türk Telekom’un başarılı başantrenörü Erdem Can: ‘Henüz hiçbir şey başarmadık’

Uzun yıllardır ülke basketbolunun en önde gelen kulüplerinden biri olan Türk Telekom, son periyotlarda kurulan savlı takımlara karşın beklentileri karşılamakta zorlanıyordu. Bu yaz başantrenörlük misyonu için Fazilet Can’la anlaşarak beyaz bir sayfa açan başşehir takımı, şu ana kadar dönemin en flaş gruplarından biri olmayı başardı.

Yeni başantrenörün yanı sıra takımını Tony Taylor, Axel Bouteille, Jerian Grant, Tyrique Jones, Nate Sestina, Erkan Yılmaz, Rıdvan Öncel ve Semih Erden üzere eklemelerle güçlendiren Türk Telekom, grubun neredeyse baştan aşağı yenilenmesine karşın yeni döneme mükemmel bir başlangıç yaptı.

Bu dönem EuroCup ve Basketbol Muhteşem Ligi’nde çaba eden Ankara temsilcisi, yer aldığı her iki kulvarda da etkileyici performanslar ortaya koyuyor. EuroCup olağan döneminde çıktığı 8 maçın 6’sını kazanarak B kümesinin doruğuna yükselen Türk Telekom, Basketbol Muhteşem Ligi’nde ise 11 maçta 10 galibiyetle ligin tepesinde yer alıyor.

Ayrıca ligde çıktığı son 9 maçın hepsini kazanan Ankara temsilcisi, geçtiğimiz haftalarda güçlü rakibi Fenerbahçe Beko’ya Basketbol Üstün Ligi’ndeki birinci yenilgisini tattırarak dikkatleri üzerine topladı.

10 yıllık bir ortanın akabinde bu yıl başantrenörlüğe Türk Telekom’la geri dönen ve şu ana kadar oldukça etkileyici bir koçluk performansı ortaya koyan Fazilet Can, Eurohoops’un sorularını yanıtladı.

Türk Telekom yıllardır argümanlı takımlarla uğraş eden bir kulüp olsa da son periyotlarda bir türlü beklenen sonuçların alınamadığını görüyorduk. Siz ise elinizdeki takımla çok kısa müddet içerisinde dayanılmaz bir istikrar yakaladınız, bunun sırrı nedir?

“Öncelikle şimdi dönemin başında sayılırız, hasebiyle bir istikrardan bahsetmemiz için dönemin sonunda bir kıymetlendirme yapsak çok daha düzgün olur. Burada kıymetli olan nokta oyuncularımızın hepsinin çok uygun karakterli, gelişmeye açık ve konsantre olmaları. Ayrıyeten idmanlarda çok çalışıyorlar. Biz de takım olarak çok çalışıyoruz, bu sebeple bir ritim yakaladığımızı düşünüyorum. Tekrar de şimdi hiçbir şey başarmadık. Evet, toplamda yanılmıyorsam tüm kulvarlarda çıktığımız 19 resmi maçta 16 galibiyet aldık. Lakin alınan bu galibiyetler ligi hakikat yerde bitiremezseniz hiçbir mana söz etmiyor. Bu sebeple daha çok yolumuz var lakin son derece âlâ niyetli, çok çalışan bir takımımız var. Buna hem antrenör, hem de oyuncu takımımızı dahil edebilirim.”

Dediğiniz üzere şimdi dönemin başında olmamıza karşın Türk Telekom’un alanda daima belli bir tertip içerisinde hareket ettiğini görüyoruz. Oyuncular güya uzun müddettir birlikte oynuyorlarmış üzere birbirlerini son derece düzgün halde tamamlıyorlar, bu kadar kısa mühlet içerisinde nasıl böylesine bir nizam oturtabildiniz?

“Açıkçası bu bahiste kurallarımızın çok net olduğunu söylemem lazım, atakta ve savunmada olmazsa olmazlarımız var. Bu olmazsa olmazlarımızı her gün, her idmanda kesinlikle konuşup çalışıyoruz. Her ekip toplantısında kesinlikle değiniyoruz, münasebetiyle olmazsa olmaz dediğim bu hamle ve savunma kurallarını her gün belirli ölçüde tekrarladığımız vakit bu bir alışkanlık haline geliyor. Bu alışkanlık da oyuncuların saha içerisinde tepki verebilmelerini ve birlikte hareket edebilmelerini sağlıyor. O manada açıkçası şu ana kadar sahiden yeterli bir gelişim süreci içerisindeyiz. Bilhassa de hamlede.”

Bu dönem baktığımızda Erkan Yılmaz, Rıdvan Öncel, Semih Erden ve Berk Demir üzere yerli oyunculardan çok kıymetli katkılar aldığınızı görebiliyoruz. Grubunuzda yerli oyuncuların katkısı ve değerine dair niyetleriniz neler?

“Şimdi Erkan Yılmaz özelinde baktığımız vakit Erkan’ın tüm yerli oyuncularımız üzere çok büyük bir potansiyeli var. Ben yazın tüm oyuncularımızla kesinlikle yüz yüze görüştüm, birebir ülkede değilsek de manzaralı konuşma yoluyla bu görüşmeleri gerçekleştirdim. Bunu yapmamdaki emel ne söz etmek istediğimin karşılıklı olarak anlaşılmasıydı, ortadaki inanç duygusu çok kıymetli. Bugün Avrupa basketboluna baktığımız vakit seçkin düzeyde çok istikametli diyebileceğimiz pek fazla oyuncu yok, Erkan’ın seçkin düzeyde oynayabilecek bir potansiyelinin olduğuna inanıyorum. Tıpkı durum Rıdvan (Öncel) için de geçerli. Yani şunun farkındayım, bu oyuncuların hiçbirine geçtiğimiz devirlerde buradaki kadar güvenilmemiş ve makul bir kredi verilmemiş. Ben birinci gün bu oyunculara topla karar vermekten çekinmemeleri gerektiğini söylemiştim. Şayet o an konumun gerektirdiği şey oyuncunun şut kullanmasıysa bundan çekinmemeleri gerektiğini belirttim. Oyuncuların çembere atak etmek, şut atmak yahut ikili oyun oynamak üzere basketbolun tüm taraflarını kullanmaları lazım. Elbette bunu da ekstra çalışarak daha üst düzeylere getirebilirler. Bu noktada Erkan da sorumluluk alıyor, her gün daha düzgüne gidiyor. Bence çok daha güzele gidebilir, Rıdvan da tıpkı formda. Rıdvan Avrupa’da çok oyuncuda göremeyeceğiniz bir çabukluğa sahip, bu çabukluğu atak ve savunmada daha verimli kullanabilir. Yeniden de sabit şut yüzdesi, Closeout’lara atak ve boyalı alanda alanda gerçek kararı verebilmek üzere geliştirmesi gereken taraflar var. Bu mevzulara çok çalışıyoruz, çalışmaya da devam edeceğiz. Birebir biçimde Berk (Demir) çok potansiyelli bir oyuncu, 4 numara durumunda yapabildiği çok şey var. Biraz daha sert oynaması ve daha kararlı hale gelmesi durumunda çok daha üst düzeylere çıkabilir. Semih Erden ekibimizin kaptanı, 1 yıl basketbol oynayamadı ancak bu dönem oynadığı tüm maçlarda, bakın tüm maçlarda çok pahalı katkılar sağladı. Bazen iniş çıkışlar yaşayabiliyor lakin insanların bunu anlaması lazım, 36 yaşındaki bir oyuncunun böylesine uzun bir sakatlıktan geri dönüp her saniye yüzde yüz performans vermesi çok güç. Yeniden de Semih, oyunun değerli anlarında girip maçı değiştirebiliyor. Bu dönem birçok maçta bunu yaptı, bizim ona karakter ve oyuncu kimliği bakımından itimadımız sonsuz. Ayrıyeten Boran Güler’e de değinmek istiyorum, o da geçtiğimiz dönem genç yaşında çok önemli bir sakatlık yaşadı. Biz ona karşı sabırlı davranıyoruz ve yavaş yavaş baht veriyoruz, mesela Trento maçında birinci beşte başladı. Yavaş yavaş müddetlerini arttırıp öz itimat bulmasını sağlamak istiyoruz. Şuna inanıyorum ki Boran bu türlü çalışmaya devam ederse ileride çok değerli bir kısaya dönüşecek. Türk oyunculardan randıman almak için çok çalışıyoruz, onlar da çok çabalıyorlar. Umarım bu süreci müspet halde devam ettirebiliriz ve dönem sonu geldiğinde yabancı ve yerlileriyle herkesin izlemekten keyif aldığı bir grup yaratabiliriz.”

Yabancı oyunculara baktığımızda ise Jerian Grant, Axel Bouteille, Tony Taylor ve Nate Sestina üzere isimlerden çok önemli katkılar aldığınızı görüyoruz. Bilhassa Grant’i bir oyun kurucu üzere kullanıp bedelli asist katkıları alıyorsunuz. Bu bahis hakkında neler söylemek istersiniz?

“Asistan koçlar, ben ve Genel Menajerimiz Başkan Külçebaş büyük bir mesai harcayarak, bilhassa transfer listemizdeki oyuncuların karakterlerine yönelik araştırmalar yapıyoruz. Oyuncuların teknik özelliklerini izlediğinizde zati az çok görebiliyorsunuz. Ben başımdaki hamle ve savunma sistemlerine uygun, bundan da kıymetlisi oluşturacağımız ekip kimyasına uygun karakterde oyuncuları seçmek istedim. Karakter manasında şu ana kadar çok gerçek tercihler yaptığımızı hissediyorum, bu çok memnunluk verici. Burada ben Nate’i (Sestina) aslında Utah Jazz‘deki NBA Yaz Ligi devrinden tanıyordum. Ayrıyeten Jerian Grant’in yetenekleri ve karakteri, kadromuza ahenk sağlayabileceğini gösteriyordu. Burada açıkçası ‘Jerian Grant’i oyun kurucu üzere kullanıyorsunuz’ demene katılmıyorum. Oyun kurucu sözünün yeni basketbolda artık çok fazla yerinin olmadığını düşünüyorum. Oyun kurucu yerine tahminen karar verici demek daha yanlışsız olabilir. Klasik bir oyun kurucu topu getirir, kadrosu yarı alana yerleştirir ve oyunu başlatır. Atağın bir noktasında top oyun kurucunun eline geri gelir ve Petar Naumoski üzere hamlenin çok büyük kısmında topla oynardan çok daha farklı bir basketbol oynanıyor artık. Biz de grup olarak daha dinamik ve tempolu oynamak istiyoruz. Bu sebeple Jerian (Grant) 2 numara durumunda oynarken karar verme noktasında bizim ana opsiyonlarımızdan biri oluyor. Bizim için asıl değerli olan mevzu sahanın her iki istikametini de oynayabilen oyunculara sahip olmamız. Atak ve savunmada performans verebilen oyunculara sahibiz, münasebetiyle oyunun bir tarafından kaytarmadan oynuyorlar. Axel (Bouteille) çok değerli bir şutör, Avrupa’nın en değerli şutörlerinden bir tanesi. Ritmini bulduğu vakit şutu el üzerinden atması bile yüzdesine çok tesir etmiyor. Yeniden de geliştirmemiz gereken çok fazla istikamet var, dediğim üzere daha dönemin çok başındayız. Şimdi bir muvaffakiyet öyküsü yaratmış değiliz, bu yüzden ayaklarımızın yere basması lazım. Uygun bir takımımız var, kadro olarak çok istekliyiz. Tekrar de bir şeyler başarabilmek için önümüzde uzun bir yol var.”

Ayrıca yabancılardan Tyrique Jones da şahane bir dönem geçiriyor, bilhassa topu çember etrafında aldığı vakit durdurulması çok güç bir oyuncu. Sizin Jones’un şu ana kadarki performansı ve potansiyeli hakkındaki görüşleriniz neler?

“Yaşlarından bağımsız olarak tüm oyuncularımız, Avrupa’nın daha üst düzeylerinde oynayabilecek potansiyele sahipler. Burada Tyrique (Jones) ile ilgili değerli bir nokta var, ben kendisiyle birinci görüştüğüm vakit da bunu ona anlatmaya çalıştım. Birden fazla kişi Jones’un geçtiğimiz dönemi İtalya’da âlâ geçirdiğini söylüyor fakat ben buna tam olarak katılmıyorum, bunu kendisine de söyledim. Pesaro forması ile İtalya’nın büyük gruplarına karşı oynadığı maçlarda sönük kaldığını gördüm, büyük ekiplere karşı da fark yaratabildiği vakit çok daha kıymetli bir oyuncu olduğunu gösterecektir. Evet, Tyrique Jones çok potansiyelli bir oyuncu fakat son 2 yılda NBA yahut G-League’den teklif bekleyip Ekim ayı üzere Avrupa’ya geldi. Yani hazırlık periyodunu es geçerek direkt olarak maç oynamaya başladı. Bu durum bence Jones üzere oyuncuların Avrupa basketboluna alışma süreçlerini olumsuz etkiliyor. Avrupa’da oynanan basketbolu öğrenmeleri lazım, bu sebeple Tyrique’in yaz periyodunda ortamıza katılmasını çok önemsiyordum. Hazırlık devri boyunca ortamızda olmasının basketbolunu olumlu taraftan etkileyeceğine inanıyordum, bunu ona da söyledim. O da hakikaten çok düzgün karaktere sahip bir oyuncu, tıpkı öbür oyuncularımız üzere. İdmanlarda gelişime açık taraflarının üzerine çalışarak her geçen gün daha güzele gidiyor. Bu biçimde çalışmaya devam ettiği takdirde daha üst düzeylerde oynama potansiyeline sahip, şimdi o da bizler üzere yolun başında.”

Bu yaz verdiğiniz bir röportajda “Ankara’daki basketbol kültürünü yine canlandırmak istediğinizi” söylemiştiniz. Bilhassa son periyotta oynadığınız maçların büyük kısmında salonunuzun dolu olduğunu görüyoruz, sizce Ankara’daki basketbol kültürü tekrar canlanmaya başladı mı?

“Yani katiyen geçtiğimiz yıllara kıyasla daha fazla bir taraftar takviyesi var, maçlarımıza gelen taraftarlar orada olmaktan keyif alıyorlar. Gitgide daha çok maça katılan ve bize dayanak olan bir kitle oluşmaya başladı. Bunun artarak devam edeceğine inanıyorum zira Ankara çok kıymetli bir basketbol kenti. Yapabileceğimiz çok fazla şey var, bu kadronun daha üst düzeylerde çaba etmemesi için hiçbir neden yok. Organizasyonumuzun bunu başaracak gücü var, taraftar potansiyelimizin yanı sıra çok hoş bir kentimiz var. Bunu daha üst düzeylere taşımayı ümit ediyoruz, umarım başarabiliriz de lakin şu sıralar olumlu istikamette bir gelişim katiyen var.”

Evet, döneme kusursuz bir başlangıç yaptınız ancak sizin de söylediğiniz üzere şimdi başlarda sayılırız. Sizin bu döneme dair muvaffakiyet kıstasınız nedir, neler yaşanırsa başarılı yahut başarısız olduk diyebilirsiniz?

“Yaptığım açıklamalarda yahut verdiğim röportajlarda daima tıpkı şeyi söylüyorum. Bu dönem tek bir amacımız var, o da her gün daha güzele gitmek ve her gün daha güzel basketbol oynamak. Bu gelişimin yalnızca bizim tarafımızdan değil, bizi takip eden beşerler tarafından da görülmesini istiyoruz. Esasen bu mantaliteyle yola çıkıp her gün elinizden geleni yapıyorsanız sonuç sizi yeterli bir yere götürecektir. Biz alanda elimizden gelen her şeyi yapmıyorsak, tüm gücümüzle gayret etmiyorsak, topu paylaşmıyorsak, sert oynamıyorsak, alanda koşmuyorsak başarısız olmuşuz demektir. Başarısızlık kıstasım budur, buna örnek olarak EuroCup’taki Gran Canaria maçının birinci yarısını verebilirim. Sonunda kaybetsek bile ikinci yarıya değişik bir imgede çıkıp 20 sayı farktan dönebilmiştik. Münasebetiyle alandaki oyuncuların isimlerinden çok kolektif bir paylaşım ortaya koyabilmek kıymetli. Bu kolektif paylaşımı ortaya koyabiliyorsak başarılı olmuşuz demektir, dönem sonunda geldiğimiz noktayı daima birlikte kıymetlendiririz. Mesela sizler dersiniz ki Türk Telekom dönemi şöyle bitirdi ve başarılı oldu, yahut şöyle bitirdi ve başarısız oldu. Benim amacım her gün daha uyguna gitmek.”

Geçtiğimiz dönemi NBA’de Utah Jazz koçu Quin Snyder’ın takımında geçirdiniz. Bu bir dönemlik NBA serüveninin mesleğinize ne tıp olumlu yansımaları oldu?

“Açıkçası çok fazla olumlu yansıması oldu. Öncelikle oyuncuları daha fazla anlamam gerektiğini, onları daha çok dinlemem gerektiğini ve duygusal açıdan daha sık empati kurmam gerektiğini hissettim. Lakin Avrupa’da tertip disiplinini ve teknik disiplini asla elden bırakmamanız gerekiyor. Münasebetiyle ben bunların bir sentezini yaparak oyuncularla bağlarımı âlâ tutup bir yandan da beni takip etmelerini sağlayacak bir denklem yaratmaya çalışıyorum. Agresif, aç ve başarılı olmak isteyen bir takım yaratmak için çabalıyorum, bunu yaparken de NBA’deki oyuncuyu dinlemek ve daha âlâ anlamak üzere hususların bana olumlu katkı sağladığını düşünüyorum. Teknik bakımdan ise çalıştığım koç Quin Snyder’dı. Kendisi daha evvel Avrupa’da çalışmış bir NBA başantrenörü. Kendisi nitekim bir dahi olarak nitelendirebileceğim, basketbol zekası harikulade bir koç. Benim açıkçası en büyük şanslarımdan biri hem Zeljko Obradovic, hem de Quin Snyder üzere iki çok bedelli basketbol aklıyla çalışmış olmam. Bu iki ismin yanı sıra yeniden Igor Kokoskov’u da dahil edebilirim. Bu koçlarla çalışmış olmak benim için büyük baht, bu isimlerin yanında kendi koçluk ideolojimi oluşturabilmek benim için çok kıymetliydi.”

Molalarda ve maç içerisinde oyuncularınıza karşı vakit zaman sesinizi yükselttiğinizi yahut kızdığınızı görebiliyoruz. Bir koç olarak bunun hududunu nasıl belirliyorsunuz?

“Benim için en kıymetli bahis kendim olmak. Maç içerisinde, toplantıda yahut molada oyuncular benim olduğum üzere davrandığımı hissediyorlarsa benim niyetimin ne olduğunu biliyorlar. Münasebetiyle bu davranışımın kendilerine yönelik ferdî bir hücum olmadığının farkındalar, en azından bunu kendi oyuncularım için söylüyorum. Hudut çizme konusuna gelirsek şayet siz kendiniz olup samimi davranırsanız bence oyuncularınız bu hali hissediyorlar. Bazen oyuncu size karşı ekstra tolerans gösteriyor zira sizin doğal davrandığınızı görüp ‘bu adam benim gelişimim için düzgün bir şeyler söylüyor’ halinde düşünüyor. Bu yaşandığı vakit oyuncuların toleransı artıyor. Bazen siz de oyuncunun grup faydasına bir şey yaptığını hissettiğinizde, yaptığı yanlışın aslında olumlu bir şey yapmaya çalışırken gerçekleştiğini fark ettiğinizde daha toleranslı yaklaşıyorsunuz. Bu bence karşılıklı olarak oyuncularla birbirimizi anlamak ve samimi olmakla ilgili bir şey. Makul bir sondan fazla daha doğal gelişen bir durum, açıkçası hudut şu desibeldir üzere bir şey diyemem.”

Peki sizce basketbolun yüzde kaçı taktik, yüzde kaçı irtibattan ibaret?

“Ben buna ekstra bir seçenek daha eklemek istiyorum, o da kimya. Bence kimya basketbolun en kıymetli ögelerinden bir tanesi. Grup kimyasını oluşturan faktörlerin de iki boyutu var: Bunlardan bir tanesi işin taktik boyutu, yani taktik, teknik kısmına uygun oyuncuları bir ortaya getirmek. İkincisi ise karakter kimyası. Yani birlikte haraket edebilen, mümkünse birlikte oynamaktan zevk alan ve performans verebilen bir küme oluşturmak. Bu saydığım iki faktörü yüzde 50-50 olarak söyleyebilirim lakin bu yüzde 50’lik dilimlerin içerisinde birçok farklı ayrıntı var. Siz koç olarak şayet kâfi teknik donanımda değilseniz oyuncularınızın sizi takip etmesini sağlayamazsınız. Bilhassa kritik anlardaki tahlil koç olarak siz olmalısınız, bu noktada oyunculara motivasyon sağlamanız ve gerekli taktik bilgiyi vermeniz lazım. Şayet bunu başaramazsanız oyuncu sizi takip etmez. Ayrıyeten şayet yanlışsız bağlantısı kuramıyorsanız ve oyuncu size güvenmiyorsa istediğiniz kadar taktik bilin, oyuncuyu ikna edemezsiniz. Hasebiyle bunlar iç içe geçmiş ayrıntılar, benim az evvel yüzde 50-50 dememin nedeni de bu. Şayet işinizde en uygunlar ortasında olmak istiyorsanız bu iki hususta en üst düzeyde olmanız lazım.”

Avrupa’dan NBA’e giden oyuncular ve koçların kimileri kendilerini oraya bir türlü ilişkin hissedemediklerini söylüyorlar, pekala Avrupalı bir antrenör olarak sizin 1 yıllık serüveninizde hiç dışlanıyormuş üzere hissettiğiniz oldu mu?

“Açıkçası kendimi oraya ilişkin değilmiş üzere hissettiğim bir devir olmadı lakin Avrupa’da oynanan basketbol ile ABD’de oynanan basketbol çok farklı. İki oyunun da ismi basketbol ancak mühletler, saha boyutları, kurallar, seyirci ve mola adedi farklı. Yani basketbol potası, top ve çember dışında neredeyse her şey farklı. Münasebetiyle orada farklı bir kültür ve bu kültürü büsbütün benimsemiş beşerler var. Oraya gideceğiniz vakit o kültürü baştan kabullenerek gitmeniz gerekiyor zira NBA’deki yapı Avrupa’dan farklı. Ayrıyeten teklif geldiğinde siz bunu bilerek gidiyorsunuz. Bunun ön kabulüyle hareket ettiğinizde hem koç olarak, hem de farklı ülkeden gelen bir insan olarak orada yaşamak daha kolay olabilir. Elbette oradaki oyun Avrupa’daki üzere değil, ayrıyeten yapılar çok farklı. Yani pazarlamadan tutup TV gelirlerinden salonlara kadar her şey farklı.”

Sizce yakın vadede Avrupa’dan giden bir koçun NBA’de başantrenörlük yaptığını görecek miyiz yoksa oradaki sistemi değiştirmek çok mu güç?

“Şu sıralar NBA’de eski oyuncuların başantrenörlük yapması çok tanınan. Bunun dışında Avrupa’dan giden bir koçun NBA’de başantrenörlük yapmasının çok uzak olduğunu düşünmüyorum zira basketbolun kimi doğruları var. Bu kadar çok Avrupalı oyuncu gidip NBA’de başarılı olabiliyorsa bu oyuncularla bağlantısı kuvvetli, ayrıyeten İngilizce bilen Avrupalı koçların talih bulma ihtimali bence var. Şunu bilmek lazım, Avrupa’daki basketbol ile NBA’deki basketbol birbirinden çok farklı. Avrupa’da saf basketbol oynanıyor, burada kolektif oynamayı gerektiren bir yapı var. Amerika’daki basketbol ise daha ferdî. Ayrıyeten kuralları ve pazarlama stratejisiyle de bu kişiselliği öne çıkaran bir yapı var. Hasebiyle NBA’e giden bir koçun oradaki yapıyı devam ettirebilmesi lazım. Oyuncuyu yönetiş biçiminden oynattığı basketbola kadar bunu vadetmesi lazım. Şayet bu kurallar sağlanırsa Avrupa’dan giden koçların NBA’de başantrenör olamamaları için hiçbir neden yok.”

(Eurohoops)