Beşiktaş – Alanyaspor maçının tartışmalı pozisyonlarını değerlendirdiler: ‘Kırmızı kartı…’

Süper Lig’de 21. hafta, Beşiktaş’ın alanında Alanyaspor’u 3-0 mağlup ettiği müsabaka ile başladı. Çaba, net bir skorla sona erse de Yaşar Kemal Uğurlu ve grubunun verdiği kimi kararlar dikkat çekti.

BEŞİKTAŞ’TAN 5 MAÇLIK SERİ

Spor Toto Muhteşem Lig’in 21. haftasında alanında karşılaştığı Alanyaspor’u 3-0 mağlup eden Beşiktaş, Muhteşem Lig’de oynadığı üste üste 5. maçından da galip ayrılan taraf oldu.Siyah-beyazlılar, ligde çıktığı son 5 müsabakada Adana Demirspor, Kasımpaşa, Konyaspor, Kayserispor ve Alanyaspor’a karşı alandan 3 puanla ayrılarak bu dönem birinci kere 5 maç üst üste galibiyet elde etti.

CENK TOSUN’DAN REKOR

Mücadelenin 20. ve 50. dakikasında 2 gol kaydeden Cenk Tosun, Beşiktaş forması ile Vodafone Park’taki gol sayısını 25’e yükseltti.

Deneyimli golcü, dönem başında ekipten ayrılan Cyle Larin’i geride bırakarak bu alanda dorukta yer aldı.

ABOUBAKAR 677 GÜN SONRA VODAFONE PARK’TA

Beşiktaş’ta Vincent Aboubakar, 677 gün sonra siyah-beyazlı formayı tekrar giydi. Wout Weghorst’un ekipten ayrılması ile birlikte transfer edilen 31 yaşındaki oyuncu, Vodafone Park’ta en son 21 Mart 2021 Fenerbahçe karşılaşmasında forma giymişti.

Kamerunlu yıldız oyuncu, Alanyaspor karşısında 85 dakikada alanda kaldı.

ŞENOL GÜNEŞ’TEN BEŞİKTAŞ İLE 125. GALİBİYET

Siyah-beyazlıların başında 211. resmi karşılaşmasına çıkan Şenol Güneş, 125. kere kazandı.

Beşiktaş bu dönem Şenol Güneş idaresinde 8’i Üstün Lig, 3’ü Türkiye Kupası olmak üzere 11 maça çıktı. Siyah-beyazlılar, bu maçlarda 8 galibiyet, 2 yenilgi elde ederken 1 kere de beraberlik elde etti.

İŞTE MÜSABAKANIN TARTIŞMALI POZİSYONLARI

Yayıncı kuruluş beIN SPORTS’ta Trio grubu, Beşiktaş – Alanyaspor maçında verilen hakem kararlarını kıymetlendirdi. İşte Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım’ın yorumlarıyla masaya yatırılan Beşiktaş – Alanyaspor maçının tartışmalı pozisyonları…

5. dakikada Fatih Aksoy’un Jackson Muleka’ya müdahalesinde kart gerekir mi?
Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim.
Deniz Çoban: Pozisyonun başında yardımcı hakem erken davranıp bayrağı çekiyor. Hakem de o bayrağı görünce o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslında aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor olmasına karşın hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. Sonraki basma, hakemlerin büsbütün ilgi ve görüş alanının dışında gerçekleşiyor. Elbette net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın… Bu basmanın cezalandırılması lazım. Birinci konumda formadan çekildiğini görünce bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart kaçmış fakat bağlantıda de sorun olduğunu düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, birinci durumda bir faul var lakin oyuncunun süratle kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi takım için daha hakikat olurmuş. Birinci durumda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, ‘Yakalamışken bir hoş basayım’ diyor. Faul olsa bile şayet buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başında bir irtibat eksikliği olmuş üzere görünüyor.
Deniz Çoban: Geçen hafta burada ‘Niye maç verilmiyor?’ diye birtakım yardımcı hakemlerin isimlerini okudunuz. Bir tanesi Bahtiyar Birinci’ydi. Dikkatimi çekti. Rastgele bir maçında sorunu var mı diye de baktım, yok. 1 Türkiye Kupası maçına çıkmış Dünya Kupası ortasından sonra. Bekliyor. Bugün de Görüntü Yardımcı Hakem olarak görevlendirilmiş. Uzun müddettir maç almıyor. Niçin almıyor bilmiyoruz lakin bugün de hangi kritere nazaran Görüntü Yardımcı Hakem olarak atanmış onu da anlayamadım ben.
Bülent Yıldırım: Zaten kriter ve dışarıdaki algısı manasında önemli sorun olduğu kesin. Buna bir el atılması gerektiği fikrindeyim ben de.

18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı kararı yanlışsız mu?

Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların deneyimi… Topu kurtardıktan sonra bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Yani tabiri yerindeyse hiç frene basmıyor. Gelip Cenk’i olabildiğince dikkatsiz biçimde düşürüyor. Burada penaltıdan öbür bir şey konuşulmaz zati.
Lale Orta: Penaltı kararının yanlışsız olduğunu düşünüyorum ben de. Hiçbir halde atladığınız vakit topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğu için bir karttan kelam edemeyiz. Top aslında açılıyor. O nedenle de burada penaltı kararı yanlışsız.

Bülent Yıldırım: Runar Runarsson’un vücut lisanı de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan sonra yere bir oturuşuna bakalım. ‘Penaltıyı yaptım’ dedi. Biz şuna bakacağız ki daima de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içerisinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk’in topu denetim etmesi, temas beklemesi… Bunlar bizim bahsimiz değil. Zira burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir formda çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar zamanlamasını kıymetlendirmek isterim. Önündeki oyuncudan tesadüf yapıtı kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Çok açık bir ihlal olduğu için yakalıyor. Diğer vakit yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya… Oradan çıktığı anda gördü, göremeyebilirdi. Çok daha evvelden sola hakikat depar atıp yanlışsız açıya gelmesi gerekirdi.

Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı?

Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor ancak bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor lakin son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız yahut bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O nedenle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm.
Deniz Çoban: Doğru, ne vakit duraksayamaz? Dayanak ayağını koyduktan sonra duraksayamaz. Takviye ayağını koyduktan sonra duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birçok mevzuda tedbir alıyor. Herkesin tedbir almasını beklediği asıl husus ise şu; çizgiye basanlar da ceza alanı içinde sayılıyor, yayın içinde olanlar ve yayın çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içerisinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun haricinde hepsi ihlal ediyor. Olağan koşullarda pek fazla kullanılmayan bir kural olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki kadrodan oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının sonucuna bakılmadan tekrarı gerekiyor. Olağan kurallarda oyun kurallarına nazaran bu penaltının tekrarı gerekir fakat gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece yalnızca bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst seviye maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kural olarak kalmış durumda. Bence IFAB’ın buna tahlil bulması lazım. Artık Yaşar Kemal Uğurlu, kurala nazaran bu penaltıyı tekrar ettirse yanılgı yaptı der miyiz? Kurala nazaran yanılgı yaptı diyemeyiz fakat futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz.
Bülent Yıldırım: Çünkü futbolda penaltı atışı, gol için yapılan bir ceza vuruşudur. İsmi üzerinde penaltı… Bunun maksadı, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. Münasebeti odur. Hasebiyle golle sonuçlandığı vakit ufak tefek ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, şayet gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk’te ihlal yok fakat girenlerden ötürü da yeniden bu penaltının tekrar edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban’a da katılıyorum. Bu kuralı biraz daha geliştirmek lazım. İki yıldır penaltılarda bu kural dışılık devam ediyor üzere görünüyor.
Lale Orta: Atanla tutanın yaptığı ihlallere yahut erken girip engelleyen olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun dışındakileri etkisiz bir kural ihlali olarak kıymetlendiriyor.
Bülent Yıldırım: Ceza alanı içinde bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk.

21. dakikada Leroy Fer’in Vincent Aboubakar’a bir müdahalesi var mı, devam kararı hakikat mu?
Deniz Çoban: Videodan izlediğimde ben buna ‘müdahalesi var’ diyorum. Topu almak için uzanıyor lakin Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, taraf değiştiriyor ve asıl uzattığı ayak, Aboubakar’ı düşürüyor. Buna manzaradan faul derim. Lakin hakem yanılır mı? Bu durumda yanılır zira top, taraf değiştirdiği için oyuncu, topa atak yaptı ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem ancak görüntüden baktığım vakit bu, bir faul.
Lale Orta: Ben de bir faul olduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Direkt rakibinin ayağına gerçek atılımı oluyor ancak hakemin yanılması mümkün. Zira iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin geriden seçememesi olağan. Biz, buradan baktığımız vakit bunun bir faul olması gerektiğini söyleyebiliriz.
Bülent Yıldırım: Şu açıda hakem de Leroy Fer’in topuğuyla topu kestiğini düşündü lakin Leroy, evvel Aboubakar’ı düşürmüştü. Evet, yanılmak çok muhtemel… Sıkıntı bir durum lakin DVD faulü olduğu da kesinlikle.

26. dakikada Welinton’un Ivan Cavaleiro’ya faulünde karta gerek var mı? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç ortasındaki ikili gayrette de bir faul beklentisi var.

Lale Orta: Burada hakem, faulü gördü ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Lakin beklenen avantaj, aslında şayet ikinci konumda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma talihi yakalamış olacaklardı. Birinci konumdaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. Sonrasında da bir faul var lakin asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O nedenle de bariz bir gol bahtından kelam edemeyiz. İkinci duruma faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum.
Deniz Çoban: Birinci konumun akabinde hakem, bir vücut lisanı kullanmıyor. Tahminen de konumun sonucunu merak ettiğinden bir vücut lisanı kullanmıyor. Birinci durumu avantaja bırakıyor, ikinci durumda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci konuma dönüyor. Buraya kadar yanlışsız yaptığını düşünelim lakin birinci konum da sarı kartla cezalandırılması gereken bir durum. Fakat hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düştüğü yanlışa burada da düştüğünü düşünüyorum. Birinci konuma koşullanıyor ve ‘Orada bir faul tespit ettim’ diyor.
Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz alandan gelmediği için niye koşullandığını biraz daha açalım. Hakem, bu türlü bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa birinci sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi?

Deniz Çoban: Olabilir. ‘Hocam, faul’ yardımı gelmiş olabilir yardımcı hakemden. ‘Faul, sarı’, ‘Faulü çalacaktım fakat sarıya gerek yoktu’ üzere olaylar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu kesinlikle. Hakem oraya koşullandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da tahminen ‘faul’ diye bildirim geldi. O an dağıldı, birinci durumda olduğu üzere… İkinci durumda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp birinci duruma döndü. Ancak ikinci durumda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekildiği için suratı ve hızı kesiliyor. Şayet kesilmemiş olsa… Bariz gol talihinin kriterlerinden bir tanesi, durumun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şöyle bir kusur yapılıyor; konum kaleye ne kadar yakınsa o kadar bariz gol talihi yahut ne kadar uzaksa değil üzere düşünmemek lazım. Uzaklık bazen avantaj olur. Bu oyuncunun burada suratı kesilmese bu topu şimdi ceza alanı köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bu nedenle duraksamadığını düşünelim ben ceza alanı çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top denetim mümkünlüğü yüksek ve topu buralarda denetim ettikten sonra da yeniden hala gol atacak açısı var oyuncunun. Yani hakem, birinci duruma koşullandığı için burayı hiç değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en hakikat olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden hür vuruş kullanacaktı. İki; burada, en az sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir formda rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun suratı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza alanına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek öbür bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha gerçek olurdu. Fakat hakem bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona kusurlarla dolu bir durum. Sonuçta ben, kırmızı kartı daha gerçek bulurdum. Sarı karta da kabul derdim lakin hiç sarı kart çıkmamasını ve birinci konuma dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum.

Bülent Yıldırım: Bir; birinci konuma faul veriyorsanız Welinton’un kesinlikle kart görmesi gerekiyor. İki; top denetim mümkünlüğü sence yüksek, ben de Lale Hocam üzere bariz gol bahtından daha çok umut vadeden bir durum olduğunu düşünüyorum lakin ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan birinci duruma dönüp daha geriden bir faul vermek ve hiç kart göstermemek herhalde en optimal uzak karar olmuş üzere görünüyor.

28. dakikada Efecan Karaca’nın penaltı beklediği konumda devam kararı gerçek mu?

Deniz Çoban: Böyle penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Nasıl olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir lakin bu türlü penaltıyı kimse kabul etmez.
Lale Orta: Efecan, çok yetenekli bir futbolcu lakin kendisini çok kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir çıkar elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının çok daha parlayacağını düşünüyorum. O nedenle burada hiçbir penaltı yok.
Deniz Çoban: Ben hatırlıyorum bu sene iki durumda faul yapıldı ancak hakemler inanmadılar. Hakemler de bu türlü rahat bıraktığı için inanmıyorlar.
Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna itimat kaybolduğu vakit ister istemez o bilinçaltına girmese de hakem, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye ekstra bir farkındalık yaratıyor. Bu sefer da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Çok severim, çok bedelli bir futbolcu. Bu türlü düşmesi bile çok komik yani.

32. dakikada bu defa yardımcı hakem devam ederken hakem, Jackson Muleka’nın konumuna bir elle oynama çaldı. Umut vadeden bir atağı kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı?
Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor aslında futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış gördü, yanlış kıymetlendirdi lakin biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz.
Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu’nun elle oynama ile ilgili bir hakikaten enteresan… Birkaç yıldır takip ediyorum. Bütün maçlarında çok bariz elle oynamalar kaçıyor, bazen de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. Değişik.
Deniz Çoban: ‘Yanlış değerlendirmiş’ dedi Lale Hocam. Evet, kesin. Hani kaleye çok yakın alan olsaydı derim ki ‘Ele temas gördü, çabucak ardından de gol atmasın diye durdurdu’ lakin o arada gerisinden gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama talihi da yok. En fazla koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu’nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika sonra da Candeias’a Cenk’e faul yaptı diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk gerideydi.
Bülent Yıldırım: Buna penaltı verseniz ne olacak?
Deniz Çoban: Geçen sene bu türlü bir penaltı verdi. Çabucak verir vermez ellerini kaldırdı ‘hata yaptım’ diyerek.
Bülent Yıldırım: İhlal, ceza alanı içinde de dışında da tıpkı. Elle oynamadan bahsediyorsak burada verilecek en son karar. Zira sırtıyla, haydi diyelim kolunun gerisine çarptı… O da cezalandırılacak bölge değil zati. Çok enteresan.

33. dakikada Leroy Fer’in Cenk Tosun’a faulünde kart gerekir mi?
Deniz Çoban: Kontrolsüz bir faulden kelam edemiyorum. Ne olabilir? Umut vadeden atak olabilir. Geçtiği anda bir oyuncu ile teğe bir kalacak. Umut vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, teğe bir kaldı.
Bülent Yıldırım: Top, Cenk’in önünde. Leroy Fer’in topa uzanma talihi var mı burada?
Lale Orta: Yok, hiç yok.
Deniz Çoban: Yok, karşıt taraftan uzanıyor.
Lale Orta: Umut vadeden bir atak. Burada bir sarı kart olması gerekiyordu. Burada teğe bir kalacaklardı.
Deniz Çoban: Şu ana kadar Yaşar Kemal Uğurlu’nun en az 3 tane kart kusurundan bahsettik. Sonradan da konuşacaklarımız var. Gözlemcisi, hiçbir adedini yazmıyor ve yapay zeka, bir sonraki hafta bir daha maça atıyor. Bir tane de gözlemci var. Ne gördüyse yazıyor. O hakem de 3 hafta maça gidemiyor. Gözlemciler, hakemleri rapor ediyor. Gözlemcileri kim rapor edecek? Zira anladığımız kadarıyla Merkez Hakem Heyeti’nin yapay zekaya müdahale bahtı yok. Gözlemci raporu veriyor, dijital ortamda yazıyor, oradaki not yapay zekanın hafızasına giriyor ve yapay zeka ona nazaran hakem atıyor. Derbiyi yöneten Halil Umut Meler’i en ağır biçimde biz eleştirdik. Ayrıntıya baktık. Muhakkak ki gözlemciler de ayrıntısı lisana getirmiş. Halil Umut Meler’in dört etaptır maçı yok fakat birisi giriyor etaba, başkası giremiyor. Gözlemcilere fevkalade bir sorumluluk yüklendi ancak onlar nasıl yazıyorlar bilemiyoruz.
Lale Orta: Gözlemcilerin verdiği raporları, Merkez Hakem Konseyi’nin denetim etmesi, denetlemesi gerekir. Orantılı not verilmiş mi diye Merkez Hakem Şurası’nın denetim etmesi gerekecek. Atamalardan bir standartsızlık olduğu ortada.
Bülent Yıldırım: Bu konum, bence de çok net sarı kart. Leroy Fer, sportmenliğe ters bir halde ve umut vadeden atağı engellemek için kasıtlı ve geriden yapıyor. Cenk de bunun farkında olduğu için sarı kart istiyor. Hakem kardeşimiz kaçırmış.

36. dakikada Vincent Aboubakar’ın iptal edilen golünde verilen ofsayt kararı yanlışsız mu?

Lale Orta: Ofsayt kararı hakikat. VAR’dan iptal edildi. Yardımcı hakem de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi lakin vücudu öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. Sonrasında çekmeliydi bayrağını.
Deniz Çoban: Lale Hocamın ‘yanılabilir’ tabirine katılıyorum ki çok da kolay değildir bunu tespit etmek lakin gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Yardımcı ne kadar yanılabilir? Bu durumu gören bir gözlemci diyor ki; ‘Göz bunu seçemez’ ve tam not veriyor. Bir oburu da diyor ki, ‘Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım’ ve eksi not veriyor. Bu hakem, haftaya maça gidiyor; birebir yanılgıyı yapan öbür hakem, gidemiyor. Birebir şey penaltılar için de geçerli. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. ‘Görebilirdi’ diye yazıyor gözlemcisi. Bir diğer hakem, göreceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. ‘Göremezdi’ yazıyor gözlemcisi. O hakem, maça gidiyor.
Bülent Yıldırım: Hayatında hiç bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu biçim atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati hissiyle neyi görüp göremeyeceğini kıymetlendirecek?
Deniz Çoban: Oradaki atmosferi tahminen daha evvel yaşamıştır fakat o deneyimleri yaşamadığı için çok anlayabileceğini varsayım etmiyorum. Hakemliği 20 yıl evvel bırakmış olanlar hala hakemlik yapmaya devam ediyor. Etsinler, insan kaynağını har vurup harman savurmayalım. Fakat yeni nesilden hakemliği bırakan çok az kişi gözlemciliği tercih ediyor. Onun bir düşünülmesi lazım. Niçin kaçıyor beşerler vazife almaktan?
Bülent Yıldırım: Niye içerideki beşerler, yeni kuşak hakemlerin sistemde kalmaması için her şeyi yapıyor?
Deniz Çoban: Öyle bir şey var işte. O denli bir sorun var. Yeni kuşak dışarıda kalsın üzere de bir efor var içeride.

38. dakikada Gedson Fernandes’in Arnaud Lusamba’ya müdahalesi var mı? Faul kararı gerçek mu?
Deniz Çoban: Net faul.
Lale Orta: Ayağıyla rakibini bozuyor. Net faul.
Bülent Yıldırım: Evet, tam bir Portekiz işi faul olmuş.

65. dakikada Efkan Bekiroğlu’nun Tayfur Bingöl’e faulü sonrası gördüğü sarı kartı yorumlar mısınız?
Lale Orta: Doğru bir sarı kart. Arttan rakibinin ayağına vuruyor. Büsbütün oyunu bozmaya yönelik. Hiç topla oynamaya yönelik değil. Her şartta bir sarı kart.
Deniz Çoban: Son haftalarda emin oldum ki birtakım hakemlerin maç planları var. Mümkün olduğu kadar maçın erken dakikalarında sarı kart kullanmıyorlar. 60-65-70’i bulduktan sonra kartlarını çıkarmaya başlıyorlar. Bu, ikinci sarı kart olur muydu tartışmalarından da uzak kalıyorlar. Yaşar Kemal Uğurlu’nun da maç planında bence bu var. Mümkün olduğu kadar geç sarı kart göstermek… Şu dakikaya kadar 2-3 sarı kart kullanması lazımdı. Bu dakikadan sonra başlıyor.
Bülent Yıldırım: Böyle bir metodoloji yanlışsız mudur?
Deniz Çoban: Değil.
Lale Orta: Doğru değil. Bu ikinci sarı kart olsa o denli bir durum olur. O denli bir kartlık ihlal var burada.
Bülent Yıldırım: Çok net bir sarı kart bu. Sportmenliğe karşıt, arttan bir faul.

69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu durumu evvel penaltı kararı gerçek mudur değil midir halinde hakemlik tekniği olarka ele alacağız. Daha sonra da Görüntü Hakem müdahalesi manasında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Tartışmaya bedel bir durum olduğunu düşünüyoruz.

Deniz Çoban: Candeias, ayağını tutuyor düştükten sonra. Ayağına bir müdahale var mı?
Bülent Yıldırım: İkinci atakta Welinton, gelirken ayağıyla süpürüyor.

Deniz Çoban: Oyuncunun rakibine yaptığı müdahale, öteki oyuncunun bir sonraki atağını etkilerse ihlal olur. Bir sonraki yapmak istediklerini kısıtlarsa o vakit ihlal olur. Savunma oyuncusunun Candeias’a bir teması var. Bence bu temaslar, Candeias’ın bir sonraki atağını engelleyecek, kısıtlayacak kadar tesirli temaslar değil. Futbolun içinde olabilecek seviyede temaslar var. Candeias, devam edebilir. İstikrarını kaybetmesine sebep yer de olabilir ancak asla istikrarını kaybetmesine sebep Beşiktaşlı oyuncunun temasları olduğunu düşünüyorum. Burada birinci anda verilen penaltı kararı bence yanlış.
Lale Orta: Beşiktaşlı oyuncunun teması var ancak itmesi, çekmesi yok. Beşiktaşlı futbolcunun temasıyla düşmesine neden olan rastgele bir faulün gerçekleşmediğini düşünüyorum. Penaltı kararının gerçek olmadığını düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Birincisi; hakem çok riskli bir yerde. Çok sağlıklı görmediği fikrindeyim. Çoktan topun hizasına sağa yanlışsız deplase olmanız gerekirdi. Bu noktada birtakım ihlalleri yanlış değerlendirebilirsiniz. Ben de sebep-sonuç bağı görmüyorum. Futbol içinde bir fiziki çaba olduğu fikrindeyim. Hakemin yanlış yer aldığı için yanıldığını düşünüyorum. Asla bu türlü bir penaltı olmaz. İkinci husus da Welinton’un nasıl geldiğine bir bakın. Candeias, biraz daha ileri gitmiş olsa onu da süpürmüş olacak ve esasen penaltının kendisi olacak. Welinton da çok riskli bir atılım yapmış. Hakem yanılarak birinci duruma penaltıyı verdi.

Lale Orta: VAR’ın müdahale etmesi; anca bariz, açık bir kusur olduğu vakit kelam konusu olur. Alanda verilen açık, bariz formda kusurluysa VAR müdahalesi olur. Bu konumda VAR müdahalesinin gerçek olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar ‘yanlış bir penaltı’ da desek bir temas var. O nedenle de hakem, alanda kararını vermiş. Bu türlü temaslı bir faul var halinde değerlendiriliyorsa o vakit aslında hakemin yorumu burada değerli olması gerekiyor. O kararın alanda verilmesi gerekiyor. VAR’ın müdahalesinin mutlaka olmaması gerekiyordu. Ortalarında nasıl bir konuşma geçti, ne oldu? Farklı şey konuşulabilir lakin olağan olarak sene başından beri yapılan uygulamalara ve milletlerarası standartlara da baktığımız vakit bu tıp yoruma dayalı, yani net bir biçimde çekmesi görülmüyorsa yahut ayağıyla bir atağı gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor.
Bülent Yıldırım: Sübjektif bir durum var burada. İki elle de temas var. Hakem yanılabilir, siz Görüntü Hakem olarak bunun penaltı olmadığı fikrine yakın da olabilirsiniz fakat elinizde hakemin kararının değiştirilebilir nitelikte olduğuna dair açık bir kanıt yoksa müdahale etmemek, asgarî müdahale azamî yarar prensibinden hareket etmek gerekir diyorsunuz. Zira bu, bu türlü devam ettiği vakit dönem içindeki öteki maçlarla karşılaştırmaya fırsat verir ve bu sistemin daha sorgulanabilir bir yapısını ortaya koyar diyorsunuz. Yanlış tabir ettim mi?
Lale Orta: Yok. Muhakkak hakikat söz ettin. Standart bir idare anlayışı ve uygulama, bütün maçlarda eşit halde adil bir oyun manasında çok daha futbola yararlı olacaktır.
Deniz Çoban: Lale Hocamın dediklerine ekleyerek gideceğim. VAR müdahalesi konusunda aşağı üst değil tam olarak Lale Hocam ile birebir fikirdeyim. Yaşar Kemal Uğurlu’nun vücut lisanına bakıyorum. Çok profesyonelce davranıyor. Penaltıyı niçin çaldığını aşikâr etmiyor. Çektin, çelmeledin demiyor. Yalnızca oyuncuyu gösteriyor. Yaşar Kemal Uğurlu’nun ne için penaltı çaldığını bilmiyoruz ve bir sarı kart gösteriyor. Burada bariz bir gol bahtı da var. O vakit çekmeye çaldıysa burada her biçimde kırmızı kartı çıkarması lazım. Bence bunu çekmeye çalıyor. Dönem başında UEFA Hakem Komitesi’nin, ‘Bir şey penaltıysa penaltıdır, değilse değildir. VAR bir şeyin penaltı olmadığını düşünüyorsa devreye girmeli’ tabiri de oldu lakin bu cümle kurulduktan sonra bizim Türkiye’deki uygulamalarda rastgele bir değişiklik olmadı, bu cümle Türkiye’de zikredilmedi. MHK Başkanvekili Murat Ilgaz, katıldığı bütün tertiplerde; VAR çıtasının ne kadar üstte olduğunu, tartışılmaz halde açık, bariz, tatmin edecek kadar büyük bir kusur yoksa VAR’ın devreye girmediğini ve bu bahiste da büyük ara kat ettiğini söylüyor.
Bülent Yıldırım: Biraz açalım. Burada Candeias, aldatma yapsaydı ve hakem yanılıp penaltı verseydi Görüntü Hakem, çağırıp konuşabilir. Ya da burada çelmeye penaltı verdiğini düşünse hiç çelme olmadığını görüp çağırabilirsiniz. Lakin sağ-sol el, tesirli mi değil mi? Sübjektif bir alanda Görüntü Hakem’in müdahale etmesi gerektiği hiçbir yerde söylenmedi.
Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, ‘Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz hem de VAR karışmaz diyorsunuz?’ diyebilirler. İkisi, birbirinden farklı şeyler. Hollandalı ünlü hakem Danny, bir orta eğitime geliyordu Türkiye’ye. ‘Bazen konumu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu hakem bu penaltıyı nasıl verdi diye VAR masasını yumruklarsınız lakin müdahale edemezsiniz’ diyordu. İşte bu durum, o konum.
Bülent Yıldırım: Bence aslında penaltı değil. VAR mantığı manasında bu stil sübjektif alanlarda hakem yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Görüntü Hakem, vazifesinin bir tık üstüne çıkarak riskli bir ikazda bulundu. Bunun sistem için sorunu şu; her benzemeyen penaltıda VAR niçin müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Görüntü Hakem’in müdahale sonları dışında olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş.

88. dakikada Welinton’un Oğuz Aydın’a müdahalesinde devam kararı yanlışsız mu?
Lale Orta: Devam kararı, yanlışsız değil. Ceza alanı dışında bir ayağa basma var. Bileğinden aşağı hakikat bir sıyırma var. Faul ve sarı kart olması gereken bir durum.
Deniz Çoban: Net bir faul ve sarı kart.
Bülent Yıldırım: Oğuz Aydın topu attıktan sonra Welinton, zalimce dişi oraya basmış. Çok net bir sarı karttı. Görmesine karşın bu da kaçırılmış üzere görünüyor.

90+2. dakikada Gedson Fernandes’e yaptığı faul sonrasında Idrissa Doumbia’nın gördüğü sarı kart yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Bu dakikaya kadar göstermediği sarı kartlarla tartıya koysam, ‘Buna niçin gösterdin’ derim. Hareketi rakibine yapıyor, çok sportmence durmuyor ve sarı kartına da itiraz etmem.
Lale Orta: Göstermesi güzel olmuş. Sonuçta hiçbir futbolcu, rakibinin dizinin ardına bu türlü vuramaz.
Bülent Yıldırım: Bu, net bir sarı kart. Aslında Doumbia, kendisine sarı kart vermiş.